دست‌یابی به آب سالم و تصفیه‌شده در منزل موضوعی است که همه ما به دنبا آن هستیم. با این حال آب لوله‌کشی شهری که به صورت مستقیم به منزل می‌رسد ممکن است انتظارات ما را برآورده نسازد. عملیات تصفیه آب شهری ممکن است به گونه‌ای صورت گرفته باشد که آب از لحاظ طعم، بو و مزه چندان خوشایند نبوده و یا همچنان حاوی برخی آلودگی‌ها باشد.
یک انتخاب هوشمندانه برای حل این موضوع استفاده از سیستم‌های مختلف تصفیه آب نظیر دستگاه تصفیه آب خانگی اسمز معکوس (RO) و یا فیلتراسیون آب با استفاده از فیلتر تصفیه آب یخچال است. اما تفاوت این دو روش موضوعی است که افراد را به هنگام انتخاب تصفیه آب خانگی مناسب دچار مشکل می‌سازد. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های میان دستگاه تصفیه آب خانگی و فیلتر تصفیه آب یخچال و مزایا و معایب هرکدام می‌پردازیم.
فیلتر ممبران اسمز معکوس یا فیلتر کربنی؟
در ابتدا لازم است که به برخی مبانی تصفیه آب با این دو روش بپردازیم. تصفیه آب با فیلتر کربن روشی است که بسیاری از یخچال‌های ساید بای ساید و یخچال‌های دارای سیستم یخ‌ساز از آن بهره می‌برند. در این روش به مانند پارچ‌های تصفیه آب و یا سیستم‌های تصفیه هوا از فیلتر کربن اکتیو استفاده می‌شود.
فیلترهای تصفیه آب کربن اکتیو با سازوکار جذب سطحی، آلودگی‌های آب را حذف می‌کنند. در عملیات جذب سطحی مولکول‌ها، اتم‌ها و یا یون‌ها به سطح می‌چسبند. حفرات ریزی در بستر کربن اکتیو وجود دارد که برخی مواد را جذب سطح خود کرده و به آب اجازه عبور می‌دهد. این حفرات اندازه‌های متغیری دارند و مواد مختلفی را جذب می‌کنند.
فیلتر تصفیه آب کربن به دلیل توانایی حذف کلر از آب که به وفور در آب لوله‌کشی شهری یافت می‌شود شناخته شده و تا حدودی می‌تواند مزه و بوی نامطبوع آب را از بین ببرد. این فیلتر توانایی حذف تمام آلودگی‌های آب را ندارد. برای مثال، تصفیه آب با فیلتر کربن می‌تواند برخی فلزات سنگین آب را حذف کند؛ اما توانایی حذف جامدات محلول و فلوراید را از آب ندارد. این فیلتر آب تا حدودی بو و مزه نامطبوع را از بین برده ولی بسته به شرایط ممکن است این موارد به صورت کامل از آب حذف نشوند.
دستگاه تصفیه آب خانگی اسمز معکوس (RO) یک روش بسیار پیشرفته‌تر برای تصفیه آب محسوب می‌شود. این دستگاه تصفیه‌کننده آب از یک یا چند فیلتر کربنی در کنار یک فیلتر ممبران اسمز معکوس استفاده می‌کند. این فیلتر می‌تواند موادی را که کربن از آب حذف نمی‌کند، از آن حذف نماید.
در دستگاه تصفیه آب خانگی از فیلتر رسوب‌گیر الیافی و نیز فیلتر کربن اکتیو و فیلتر کربن بلاک برای حذف ذرات معلق و همچنین کلر موجود در آب استفاده می‌شود. این مراحل به عنوان مراحل پیش‌تصفیه در دستگاه تصفیه آب خانگی محسوب می‌شوند. آب بعد از عبور از این فیلترها و پس از افزایش فشار به فیلتر ممبران اسمز معکوس رسیده و تقریباً تمام آلودگی‌های آن مانند سرب، آرسنیک، فلوراید، نیترات و … حذف می‌شوند.
تمامی دستگاه‌های تصفیه آب خانگی اسمز معکوس توانایی مشابهی در حذف این آلودگی‌ها از آب ندارند و برخی از آنها بسته به کیفیتشان در عملیات تصفیه آب بسیار بهتر عمل می‌کنند. یک دستگاه تصفیه آب خانگی بایستی توانایی حذف موادی نظیر سرب، آرسنیک، مس، نیترات و نیتریت، کروم، سلنیوم، فلوراید، باریم، رادیم، کادمیوم، کیست‌ها و باکتری‌ها و همچنین TDS آب را داشته باشد.
آب پس از خروج از فیلتر ممبران اسمز معکوس، وارد مخزن ذخیره دستگاه تصفیه آب خانگی می‌شود. پس از باز کردن شیر برداشت روی سینک، آب برای تصفیه نهایی از فیلتر پست کربن عبور کرده تا آلودگی‌های احتمالی باقیمانده در آن نیز از بین بروند. پس از آن بسته به مدل دستگاه ممکن است از فیلتر آلکالاین (قلیایی) و یا لامپ UV نیز استفاده شود.
مقایسه هزینه نگهداری و قیمت دستگاه تصفیه آب با فیلترهای یخچال
از آنجا که دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس از فیلترهای پیشرفته‌تری برای تصفیه آب استفاده می‌کند، آب خروجی از این دستگاه کیفیت به مراتب بهتری خواهد داشت. اما باید دید که با توجه به کیفیت آب ورودی به ساختمان و همچنین هزینه‌هایی که یک دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس در پی دارد، استفاده از کدام فیلترها به‌صرفه‌تر است. حقیقت این است که استفاده از هر دو روش برای تصفیه آب هزینه‌هایی در پی خواهد داشت.
واضح است که خرید یک یخچال ساید بای ساید و یا یخچال‌هایی که سیستم یخ‌ساز دارند نسبت به یک یخچال معمولی هزینه بیشتری دارد. آب خروجی از سیستم تصفیه آب یخچال نیز همان‌طور که بیان شد، کیفیتی معادل با آب تصفیه‌شده خروجی از دستگاه تصفیه آب خانگی ندارد.
هزینه تعویض فیلتر دستگاه تصفیه آب خانگی متغیر است و بسته به زمان تعویض، می‌تواند کمتر و یا بیشتر از هزینه تعویض فیلتر آب یخچال باشد.
دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس عموماً در زیر سینک آشپزخانه نصب شده و به کمک شیر برداشت نصب‌شده بر روی سینک، آب تصفیه‌شده در اختیار ما قرار می‌دهد. بسته به کیفیت دستگاه تصفیه آب نصب‌شده، هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن می‌تواند به حداقل کاهش یابد.
سایر مزایای دستگاه تصفیه آب
یک نکته که در بررسی دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس از دید بسیاری از ما پنهان می‌ماند این است که آب خروجی از دستگاه تصفیه آب در دمای محیط از سیستم خارج می‌شود؛ اما آب خروجی از فیلتر تصفیه آب یخچال سرد شده و یا حتی به شکل یخ استفاده می‌شود.
یخ تولیدشده با آب تصفیه‌شده سیستم تصفیه آب اسمز معکوس بسیار شفاف و بلوری است که می‌تواند مصرف نوشیدنی‌های تولیدشده با آن را بسیار جذاب کند. بنا به تجربه و با گزارش‌هایی که از مصرف‌کنندگان دریافت شده، نرخ خرابی سیستم تصفیه آب یخچال بسیار بالاتر از دستگاه تصفیه آب خانگی است. همچنین یخچالی که از فیلتر آب بهره می‌برد در درون خود فضای کمتری را برای ذخیره مواد غذایی داراست.
بنابر مطالب بیان‌شده در این مقاله می‌توان گفت که انتخاب سیستم تصفیه آب مناسب برای منزل می‌تواند هزینه‌ها را به‌شدت کاهش دهد. به عنوان نتیجه پیشنهاد ما استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی است که آب خروجی باکیفیت‌تری دارد. این امر مستلزم آن است که یک دستگاه تصفیه آب مناسب و باکیفیت انتخاب و خریداری شود.